po trosze
  • raz dwa czy trzy cztery?
    9.09.2014
    9.09.2014
    Dlaczego po polsku, kiedy odliczamy np. czas do startu, mówimy trzy cztery, podczas gdy w większości innych języków (przynajmniej europejskich), mówi się jeden dwa? Będę wdzięczna za wyjaśnienie.
    Łączę wyrazy szacunku
    Dorota
  • rodzaj gramatyczny zapożyczeń hebrajskich
    10.11.2014
    10.11.2014
    Jaki rodzaj gramatyczny ma termin stosowany w nauce języka hebrajskiego dagesz (kropka w spółgłosce)? Dagesz może być forte albo lene, a więc po łacinie ma chyba rodzaj nijaki, natomiast polskie podręczniki wahają się między rodzajem nijakim a męskim. Podobnie jest z szewa (szwa), które może być mobile lub quiescens, lecz spotyka się tłumaczenia ta szewa. Również nazwy liter hebrajskich oraz samogłosek sprawiają kłopot (to alef? to segol?)
    Z poważaniem
    Aleksandra Kowal
  • rozegrać, ale co?
    21.02.2011
    21.02.2011
    Dzień dobry,
    czy poprawne jest sformułowanie „Rozegrany został bieg”? Czy czasownik rozegrać nie odnosi się jedynie do gier?
    Pozdrawiam,
    K.
  • rżnąć a dorznąć
    10.11.2015
    10.11.2015
    W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
    W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
    W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
    Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
    Z poważaniem
    Marek Kielar
  • Saddam i Adolf
    9.05.2003
    9.05.2003
    Moje pytanie nie jest chyba stricte językowe, ale… Czy poprawnie (prawidłowo?) jest, gdy w tytułach, a nawet artykułach, dotyczących Iraku i Saddama Husajna, pojawia się imię zamiast nazwiska byłego dyktatora Iraku, np. „Kto i co po Saddamie?”, „Reżim Saddama obalony” itd. Przecież Saddam to imię (chyba źe się mylę), a nie nazwisko. To tak jakby powiedzieć, że „Geroge wysłał wojska amerykańskie do Iraku” (mając na myśli prezydenta Busha) albo „Adolf został pokonany” (pisząc o Hitlerze).
    Pozdrawiam serdecznie
    A.S.
  • seneszal Keu
    23.06.2010
    23.06.2010
    Jednym z bohaterów mitu arturiańskiego jest seneszal Keu. W angielskich wersjach mitu nazywa się go Kayem, z którym nie ma wątpliwości (zgodnie z zasadą, że gdy jest y czytane jak [j], to nie używamy apostrofu), ale francuski Keu nastręcza trochę problemów. Zbitkę eu po francusku czyta się trochę podobnie, jak polskie [y], ale w takim razie czy odmieniać to jak wszystkie słowa zakończone na znikające w odmianie [y], tj. Keu’ego, Keu’emu, Keu’em itp.? A może można wcale nie odmieniać?
  • Shakespeare czy Szekspir?
    16.11.2012
    16.11.2012
    Czytam tekst, w którym autor pisze Shakespeare, a obok – szekspirowski i Szekspirowski. Wszystkie te formy są poprawne, ale czy w tym wypadku nie powinno się jednak używać spolszczonej wersji nazwiska, czyli Szekspir?
  • się
    12.03.2010
    12.03.2010
    Witam,
    jakie funkcje może pełnić słowo się? Wiem, iż jest się zwrotne, jest się powiązane z filozofią Heideggera, jednak jakie inne funkcje językowe może pełnić to słowo? Szczególnie w zwrotach typu pytać się czy nie mówi się z pełnymi ustami.
    K.B.
  • strzelbowy
    29.06.2014
    29.06.2014
    Witam.
    Pytam o amunicję do strzelb, nazywaną w języku ang. shotshell. W Polsce zwykło się ją nazywać amunicją myśliwską, niewłaściwie – to również amunicja do sztucerów. Słownik pod red Doroszewskiego wymienia takie hasło, jak strzelbowy, nieobecne gdzie indziej. Stąd pytanie: czy istnieje termin, który grupuje amunicję do strzelb, który byłby powszechnie używany i nie włączałby w to amunicji typowo karabinowej? Czy określenie amunicja strzelbowa jest poprawne?
  • Sumiaste wąsy

    7.05.2022
    7.05.2022

    Dzień dobry,

    chciałbym spytać czy wyrażenie sumiasty wąs pochodzi od ryby suma, który ma wąsy, które nie są jednak sumiaste. W słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego wskazana jest definicja słowa sumiasty – taki jak u suma, w drugiej definicji wyrażenia sumiaste wąsy są opisane jako długie, bujne, gęste wąsy. Czy słowo sumiasty jest zatem homonimem czy faktycznie pochodzi od nazwy ryby?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego